Rozstanie rodziców wiąże się z potrzebą uporządkowania wielu kwestii dotyczących ich wspólnych małoletnich dzieci. Jedną z nich, nierzadko będącą źródłem poważnych konfliktów między byłymi partnerami, jest uregulowanie kontaktów z dziećmi. Na czym polegają kontakty z dziećmi? Co można zrobić, aby zapobiec lub zaprzestać alienacji rodzicielskiej? Kto oprócz rodzica ma prawo do kontaktów z dziećmi? Na te i inne pytania w niniejszym artykule odpowiedzi udzieli Ci adwokat od spraw rodzinnych Klaudia Rupniak prowadząca Kancelarię Adwokacką w Poznaniu – adwokat Poznań.
Spis treści
- Na czym polegają kontakty z dziećmi?
- Ustalenie sposobu utrzymywanie kontaktów z dziećmi.
- Alienacja rodzicielska – co robić?
- Czy dziecko może odmówić kontaktu z rodzicem?
- Ograniczenie i zakaz kontaktów z dziećmi.
- Kto oprócz rodzica ma prawo do kontaktów z dziećmi?
Na czym polegają kontakty z dzieci?
W kodeksie rodzinnym i opiekuńczym (dalej: „KRO”) kontakty z dziećmi, niekiedy potocznie nazywane „widzeniami” zostały uregulowane jako prawo i obowiązek rodzica oderwany od władzy rodzicielskiej. Oznacza to, że niezależnie od władzy rodzicielskiej i stopnia jej ograniczenia, a nawet pozbawienia, rodzic ma prawo do utrzymywania kontaktów ze swoimi dziećmi. Przez kontakty rozumie się w szczególności:
- odwiedziny – przyjazd rodzica do miejsca zamieszkania dzieci i odbycie wizyty w obecności rodzica pierwszoplanowego;
- spotkania – widzenie się z dziećmi poza miejscem zamieszkania, np. wyście do kina, do ZOO, na plac zabaw;
- zabieranie dzieci poza miejsce jego stałego pobytu – najczęściej są to kontakty weekendowe, w trakcie których dzieci mieszkają przez kilka dni u drugiego rodzica lub wyjazd na wakacje;
- rozmowy telefoniczne,
- utrzymywanie korespondencji – stałe komunikowanie z dziećmi przez SMSy, e-maile lub listy;
- korzystanie z innych środków porozumiewania się na odległość – chodzi tu przede wszystkim o komunikatory internetowe, np. Messenger, WhatsApp, Instagram, Skype.
Warto pamiętać, że kontakty nie powinny obejmować tylko czasu wolnego dziecka, ale również branie udziału w jego codziennych obowiązkach, np. odrabianiu lekcji.
Ustalenie sposobu utrzymywania kontaktów z dziećmi
Zgodnie z art. 113(1) KRO, jeżeli dziecko przebywa stale u jednego z rodziców, sposób utrzymywania kontaktów z dzieckiem przez drugiego z nich rodzice określają wspólnie, kierując się dobrem dziecka i biorąc pod uwagę jego rozsądne życzenia. W braku porozumienia tę kwestię rozstrzyga sąd opiekuńczy, który może również skierować strony do mediacji w celu osiągnięcia porozumienia.
Mediacja, jako alternatywna do procesu sądowego forma rozwiązania konfliktu, pozwala na samodzielne zdecydowanie o kontaktach, dzięki czemu strony mogą uwzględnić np. niestandardowe godziny pracy jednego z rodziców. Warto wiedzieć, że ugoda zawarta przed mediatorem i zatwierdzona przez sąd ma moc wyroku sądowego. Adwokat Klaudia Rupniak Poznań jest wpisana na listę stałych mediatorów Sądu Okręgowego w Poznaniu, listę instytucji i osób uprawnionych do prowadzenia postępowania mediacyjnego w sprawach karnych oraz jako mediator przynależy do Centrum Mediacyjnego przy Wielkopolskiej Izbie Adwokackiej w Poznaniu.
Sprawa sądowa o kontakty z dziećmi jest najczęściej inicjowana na wniosek rodzica niemieszkającego z dziećmi, jednak prawo nie stoi na przeszkodzie, aby taki wniosek złożył rodzic pierwszoplanowy czy samo dziecko, jeżeli ma ukończone 13 lat. Składając wniosek o uregulowanie kontaktów, można jednocześnie wnosić o zabezpieczenie kontaktów na czas trwania postępowania. Jest to szczególnie pomocna instytucja w sytuacji, gdy rodzic pierwszoplanowy celowo utrudnia kontakty drugiego rodzica z dziećmi. Postępowanie w sprawie ustalenia kontaktów może być również wszczęte z urzędu przez sąd opiekuńczy.
W toku postępowania co do zasady wysłuchiwane są małoletnie dzieci stron. Dzięki temu sąd może poznać preferencje dzieci i rozeznać się w relacji łączącej ich z rodzicem. Nie oznacza to jednak, że rozstrzygnięcie zawsze będzie zgodne z żądaniem dzieci. Sąd opiekuńczy musi mieć na uwadze także drugie kryterium, jakim jest dobro małoletnich.
Często sąd przeprowadza dowód z opinii Opiniodawczego Zespołu Sądowych Specjalistów (OZSS), która pozwala ustalić: który z rodziców posiada lepsze kompetencje opiekuńczo-wychowawcze; czy postawa rodziców jest zgodna z dobrem dziecka; czy rodzice prawidłowo wywiązują się ze swoich obowiązków rodzicielskich oraz jaka jest więź emocjonalną łączącą rodzica z dzieckiem.
Alienacja rodzicielska – co robić?
Alienacja dziecka to stan psychiczny małoletniego, którego rodzice znajdują się w sytuacji konfliktowej, separacji, rozstania lub rozwodu, silnie sprzymierzającego się z jednym z rodziców (preferowanym) i zrywającego więzi z drugim z rodziców (wyalienowanym) bez uprawnionego uzasadnienia (dr Demosthenes Lorandos i dr William Bernet, Parental Alienation – Science and Law). Alienacja jest skutkiem celowego utrudniania kontaktów z dziećmi, manipulacji i oczerniania jednego z rodziców.
Co możemy zatem zrobić, gdy jeden z rodziców utrudnia kontakt z dzieckiem?
Przede wszystkim możemy złożyć wniosek do sądu o zagrożenie takiemu rodzicowi nakazem zapłaty za niewykonywanie kontaktów. Jeśli sąd uwzględni nasz wniosek i wyda postanowienie o zagrożeniu nakazaniem zapłaty, to za każdym razem, gdy rodzic alienujący ponownie nie umożliwi kontaktu, będziemy mogli zwrócić się do sądu o nakazanie tej osobie zapłaty ustalonej przez sąd kwoty, pomnożonej przez ilość niewykonanych kontaktów.
Jeżeli sytuacja od samego początku wskazuje na to, że drugi rodzic nie będzie wykonywał kontaktów, np. konflikt pomiędzy rodzicami jest bardzo zaogniony i jeden z rodziców otwarcie mówi, że nie pozwoli drugiemu na utrzymywanie kontaktów z dziećmi, to wniosek o zagrożenie nakazem zapłaty możemy złożyć od razu razem z wnioskiem o uregulowanie kontaktów.
Czy dziecko może odmówić kontaktów z rodzicem
Dziecko zasadniczo może odmówić kontaktów z rodzicem, ponieważ jego wola powinna być brana pod uwagę przez jego opiekunów. Należy jednak pamiętać, że sprzeciw dziecka nie jest usprawiedliwioną przyczyną niezrealizowania kontaktów. Zgodnie z istniejącym obowiązkiem zadbania o należyte kontakty spoczywającym na rodzicu pierwszoplanowym, to on powinien odpowiednio przygotować dziecko do kontaktu z drugim rodzicem. Oznacza to, że nie tylko powinien np. dziecko spakować, ale również przygotować je psychicznie.
Ograniczenie i zakaz utrzymywania kontaktów z dziećmi
Sąd opiekuńczy ogranicza utrzymywanie kontaktów rodziców z dziećmi, jeżeli wymaga tego dobro małoletnich. Ograniczenie może polegać na:
- zakazie spotykania się z dzieckiem;
- zakazie zabierania dziecka poza miejsce jego stałego pobytu;
- zezwoleniu na spotykanie się z dzieckiem tylko w obecności drugiego z rodziców albo opiekuna, kuratora sądowego lub innej osoby wskazanej przez sąd;
- ograniczeniu kontaktów do określonych sposobów porozumiewania się na odległość;
- zakazania porozumiewania się na odległość.
Jeżeli utrzymywanie kontaktów rodziców z dzieckiem poważnie zagraża dobru dziecka lub je narusza, sąd zakazuje ich utrzymywania.
Sąd orzeka o ograniczeniu lub zakazie kontaktów z dziećmi, gdy takie kontakty zagrażają życiu lub zdrowiu dzieci, ich bezpieczeństwu, prowadzą do ich demoralizacji lub jeżeli rodzic nastawia dzieci przeciwko drugiemu z rodziców. Ograniczenie lub zakaz kontaktów może być nałożony również w sytuacji, gdy rodzic jest uzależniony od alkoholu lub narkotyków, funkcjonuje w środowisku przestępczym albo stosuje przemoc fizyczną lub psychiczną wobec swoich dzieci.
Warto wiedzieć, że sąd opiekuńczy, orzekając w sprawie kontaktów z dzieckiem, może zobowiązać rodziców do określonego postępowania, w szczególności skierować ich do placówek lub specjalistów zajmujących się terapią rodzinną, poradnictwem lub świadczących rodzinie inną stosowną pomoc z jednoczesnym wskazaniem sposobu kontroli wykonania wydanych zarządzeń.
Kto oprócz rodzica ma prawo do kontaktów z dzieckiem?
W myśl art. 113(6) KRO oprócz rodziców, kontakty z dzieckiem przysługują również jego rodzeństwu, dziadkom, oraz powinowatym w linii prostej. Co więcej przysługiwać innym osobom, jeśli sprawowały one przez dłuższy czas pieczę nad dzieckiem. Celem tego przepisu jest ochrona relacji dziecka z bliskimi osobami. Jeśli zatem jesteś osobą wymienioną w ww. przepisie, a rodzice małoletniego utrudniają Ci utrzymywanie kontaktów z dzieckiem, możesz domagać się sądowego ustalenia kontaktów z bliskim Ci dzieckiem, np. wnukiem lub rodzeństwem.
Podsumowanie
Sprawy rodzinne charakteryzuje to, że towarzyszy im dużo różnych emocji. Adwokat Klaudia Rupniak adwokat od spraw rodzinnych Poznań zapewnia pomoc prawną i dyskrecję na każdym etapie postępowania. Wybierając usługi poznańskiej adwokat Klaudii Rupniak, możesz liczyć na starannie sporządzony wniosek o kontakty i profesjonalną reprezentację na sali rozpraw we wszystkich sprawach rodzinnych i nie tylko. Adwokat Klaudia Rupniak – adwokat od spraw rodzinnych Poznań zajmuje się wszelkimi sprawami rodzinnymi, w tym o rozwód, władzę rodzicielską, alimenty, opiekę nad dziećmi, a także sprawami okołorozwodowymi – rozdzielność majątkowa, w tym rozdzielność majątkowa z datą wsteczną, podział majątku. Prawo rodzinne to jedna z głównych specjalizacji adwokat Klaudii Rupniak – adwokat rodzinny Poznań, która ma bogate doświadczenie w sprawach rodzinnych i opiekuńczych.
Skontaktuj się z adwokat Klaudią Rupniak – 667 134 202
